Eski medeniyetlerin beşiği olan Sorgun ilçesinin tarihi çok eski devirlere dayanmaktadır. Sorgun sınırları içerisinde bulunan Alişar Höyüğü’nde yapılan kazılarda 5000 sene öncesine ait eserler bulunmuştur.
Sorgun Toprakları,1071 Malazgirt zaferinden sonra Türk yurdu olmuştur. Sorgun,1905 yılında belediyelik hüviyetini kazanmış, 26 Haziran 1926 yılında ilçe olmuştur.1928 yılında Köhne-i Kebir (Büyük Köhne) olan ismi Sorgun olarak değiştirilmiştir. Bir ara ilçeye Yeşilova denildiği de bilinmektedir.
Başta, Kerkenez Kalesi, Alişar Höyüğü, Çadırhöyük ve Hapis boğazı harabeleri olmak üzere ilçe sınırları içerisinde 21 adet sit alanı bulunmaktadır. Bölge ilk çağlardan itibaren sırasıyla Hitit İmparatorluğu’na merkezlik etmiş, ardından Frigya ve Pers hâkimiyetini tanımış, bir ara Roma eyaleti olmuş, Helenistik devirde ise Orta Anadolu’da etkin olan Galatlar’ın eline geçmiş, daha sonra Bizans’ın hâkimiyeti altına girmiştir.
1927 yılından beri yerli ve yabancı arkeologlarca, yukarıda zikredilen höyük ve harabelerde yapılan kazı ve araştırmalar sonucunda, bölgede birçok kültür tabakasının varlığı ortaya çıkarılmıştır.
MÖ. II. Sırasında başlayan Roma’nın Anadolu hâkimiyeti, sürekli genişleyerek devam etmiş ve Miladın ilk yıllarından itibaren bütün Anadolu toprakları, Roma hâkimiyetine girmiştir.
Bu tarihten itibaren Türk hâkimiyetine girmesine kadar geçen süreç içerisinde bölge, genellikle Bizans hâkimiyetinde kalmıştır. Bizanslar zamanında bu bölgenin “Pitriya” adıyla anıldığı rivayet edilmektedir.
Bizans’ın İslam’dan önce Sasanililerle girdiği uzun savaş dönemleri, daha sonra Emevi ve Abbasiler zamanında Müslümanlarla yapılan ve karşılıklı akınlarla meydana gelen sürekli bir savaş ortamı, bölgenin boşalmasına sebep olmuştur. Nitekim Türklerin geldiği ilk yıllarda bölge, nüfus olarak hemen hemen boşalmış ve önemini kaybetmişti. Öyle ki şehir dene bilecek her hangi bir yerleşim yeri yoktu.
KERKENES HARABELERİ (Keykavus Kalesi)
Sorgun yakınlarındaki Şahmuratlı köyü sınırları içerisinde bulunan Kerkenes, dünyanın en önemli antik kalıntılarından biridir. Harabeler, çok geniş bir alanı kaplamaktadır. Kerkenes, Hattuşaş ile Kapadokya arasındaki Turistik güzergâh üzerinde yer almakta olup Sorgun merkeze 13 km, Yozgat’a 50 km mesafededir.
KERKENES’TE GÜNEŞ TUTULMASI VE BARIŞ
2500 yıl önce yaşanan Güneş tutulması, Kerkenes Dağı eteklerinde savaşan Medler ve Lidyalıların barışına neden olmuş, M.Ö. 550’de savaşın en yoğun anında Ay’ın Dünya ile güneşin arasına girerek günü karartması üzerine, Medler ve Lidyalılar, tanrıların savaş istemediğini düşünerek, savaşın yapıldığı Kerkenes Dağı eteklerinde savaşa son verirler ve barış yaparlar.
Kerkenes harabelerinin dünyada tanınması üzerine zaman zaman meydana gelen Güneş tutulmalarında dünyanın çeşitli ülkelerinden binlerce insan güneş tutulmasını izlemek üzere Kerkenes Dağına gelmektedir.
ALİŞAR HÖYÜK
Sorgun’ un en önemli tarihi zenginliklerinden biri olan Alişar Höyüğü, Sorgun-Sarıkaya ilçesi karayolu üzerinde Alişar köyünün kuzeyinde bulunan bir höyüktür. Bir çukura kurulan höyüğün eni 520 metre, boyu ise bir kilometreye yakındır. Alişar höyüğü kazıları ilk kez 1927-1932 yıllar arasında yapılmıştır. Yapılan kazı ve araştırmalar neticesinde Alişar’ın Kalkolitik Çağdan Türk Devrine kadar aralıklı olarak yerleşim görüldüğü tespit edilmiştir. İç Anadolu’nun kronolojisi, eski kültürlerin bir birlerine geçişlerini ve devirlerini doğruya yakın olarak ancak bu kazılardan mümkün olmuştur.